
* ជក់ចិត្តដិតអារម្មណ៍ក្នុងការផ្ទេរបន្តមុខរបរ
ក្នុងនាមជាសិប្បករវ័យចំណាស់មួយរូប ហើយក៍ជាសិប្បករនៅក្នុងភូមិតម្បាញសំពត់សង្កិម ខ្មែរ លោកស្រី នាង សាម៉ន បានអោយដឹងថា មុខរបរតម្បាញសំពត់សង្កិមនៅទីនេះមានតាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ ហើយត្រូវបានបន្តពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយតាមទំនៀមទម្លាប់។ បច្ចុប្បន្ននេះ នៅភូមិ ស្រីស្កុត ឃុំ វ៉ាន់យ៉ាវ មានគ្រួសារជាច្រើនដែលមានជាង ៣ ជំនាន់ផ្សារភ្ជាប់អាជីពត្បាញសំពត់សង្កិមប្រពៃណីនេះ។

សិប្បករ នាង សាម៉ន បានផ្សារភ្ជាប់របរត្បាញសំពត់សង្គិមខ្មែរ ជាង ៥០ឆ្នាំមកហើយ ហើយបានបន្តបង្រៀនសិប្បកម្មប្រពៃណីដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ
បើតាមសិប្បករ នាង សាម៉ន ការបង្កើតរចនាម៉ូដក្បូរក្បាច់រចនាលើសំពត់ជនជាតិខ្មែរ តែងតែបង្កប់នូវអត្ថន័យវប្បធម៌ ជំនឿ និងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ អ្នកតម្បាញនឹងគូររូបលើក្រដាស ឬដោយផ្ទាល់លើក្តារកី។ មានបច្ចេកទេសតម្បាញខុសៗគ្នាជាច្រើនដូចជាការត្បាញធម្មតា ការតម្បាញប៉ាក់ និងការត្បាញផ្កា។ បច្ចេកទេសនីមួយៗបង្កើតសំពត់មានលំនាំ និងលក្ខណៈខុសៗគ្នាទៅតាមគំរូបានរចនា។ នេះទាមទារភាពប៉ិនប្រសប់ ភាពល្អិតល្អន់ និងការអត់ធ្មត់។ សិប្បករ នាង សាម៉ន ចែករំលែកថា “កាលពីមុន គ្រប់គ្រួសារនៅតំបន់នេះ មានត្បាញសំពត់សង្កិមសម្រាប់ស្ត្រីត្បាញបែបបុរាណ ដេរសំលៀកបំពាក់ ក្រមា សារ៉ុង… នារីខ្មែរភាគច្រើនចេះត្បាញសម្លៀកបំពាក់ដោយខ្លួនឯងសម្រាប់ថ្ងៃរៀបការរបស់ខ្លួន។

ក៏ដូចជាស្ត្រីខ្មែរជាច្រើននៅក្នុងភូមិ ស្រីស្កត់ ដែរ នាង ចន្ទី ត្រូវបានម្តាយបង្រៀនត្បាញសំពត់សង្កិមតាំងពីអាយុ១០ឆ្នាំ ហើយរៀនត្បាញយ៉ាងប៉ិនប្រសប់ពេលនៅក្មេង។ បើតាមនាង ចន្ទី បានរៀនសិប្បកម្មពីជីដូនមកម្តាយតាំងពីគាត់នៅក្មេង។ បន្ទាប់មកម្ដាយក៏បានបង្រៀនពីវិធីធ្វើសិប្បកម្ម ហើយក៏បន្តបង្រៀនកូនស្រីទៀត។ ដើម្បីលើកស្ទួយសិប្បកម្មប្រពៃណីរបស់គ្រួសារ គាត់បានពង្រីកសិប្បកម្មនេះដោយការធ្វើពិពិធកម្មផលិតផល រួមផ្សំជាមួយនឹងការអភិវឌ្ឍន៍ទេសចរណ៍ ដើម្បីនាំអ្នកមកទស្សនានៅទីនេះដើម្បីទទួលយកបទពិសោធន៍នៃការតម្បាញប្រពៃណីរបស់ប្រជាជន។
បើតាមអ្នកស្រី នាង ចន្ទី ជាធម្មតា ជាងតម្បាញពូកែម្នាក់មានជំនាញត្រូវចំណាយពេលពី ៥ ទៅ ៧ ថ្ងៃ ទើបអាចសម្រេចបានផលិតផលមួយ។ ជាមធ្យម ជាងតម្បាញម្នាក់ៗអាចរកចំណូលបានពី ៣-៥ លានដុងក្នុងមួយខែ អាស្រ័យលើកម្រិតជំនាញរបស់អ្នកតម្បាញ និងឋិតលើផលិតផលមានលំនាំស្មុគស្មាញ ឬសាមញ្ញ។ កម្រិតប្រាក់ចំណូលនេះជាមូលដ្ឋានជួយបង្កើនប្រាក់ចំណូលគ្រួសារ។
* ការរស់រានឡើងវិញនៃភូមិរបរ
ផលិតផលតម្បាញសំពត់សង្កិមខ្មែរនៅឃុំ វ៉ាន់យ៉ាវ ភាគច្រើនជាហត្ថកម្មបានជាងាយសម្គាល់ដឹងបានដោយគំនូរ ក្បូរក្បាច់រចនាស្មុគ្រស្មាញ លំនាំដ៏ប៉ិនប្រសប់ បង្កប់នូវតម្លៃជំនឿ វប្បធម៌មានតាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ ពីរូបភាពវត្តអារាម ផ្កា ស្លឹក ពុទ្ធបដិមា... ផលិតផលសំពត់សង្កិមខ្មែរនីមួយៗមានលក្ខណៈវប្បធម៌ប្រពៃណីពិសេស មិនមានអ្វីអាចជំនួសបានសូម្បីតែដំណាក់កាលតូចបំផុត។

ចំណុចវិសេសវិសាលនៃបច្ចេកទេសជ្រលក់ពណ៌របស់ភូមិសំពត់សង្កិម វ៉ាន់យ៉ាវ គឺការប្រើប្រាស់ថ្នាំជ្រលក់ចម្រាញ់ចេញពីរុក្ខជាតិធម្មជាតិ មើម ផ្លែឈើមាននៅក្នុងតំបន់។ ប្រភេទរុក្ខជាតិនីមួយៗនឹងបង្កើតពណ៌ផ្សេងគ្នា បង្កើតតារាងពណ៌ចម្រុះសម្រាប់ផលិតផលចុងក្រោយ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ តាមរយៈការថ្កើងថ្កំនិងឱនភាពនៃប្រវត្តិសាស្ត្រ មានពេលមួយការត្បាញសំពត់សង្កិមហាក់ដូចជាបាត់បង់។ ផលិតផលត្បាញដោយម៉ាស៊ីនឧស្សាហកម្មមានល្បឿនលឿន និងថោកបានជាប្រជាជនពេញចិត្ត បង្កឱ្យមានការប្រកួតប្រជែងយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់អាជីពតម្បាញហត្ថកម្ម...
លោកស្រី នាង ចិន្តា ទី នាយិកាសហករណ៍តម្បាញសំពត់សង្កិម វ៉ាន់យ៉ាវ បានអោយដឹងថា គោលចារិកស្នាមសញ្ញាដល់ការ “ការរស់ឡើងវិញ” នៃភូមិរបរតម្បាញសំពត់សង្កិមប្រពៃណីក្នុងស្រុកគឺនៅឆ្នាំ ១៩៩៨ ផ្តើមពីការឧបត្ថម្ភពីអង្គការ CARE (អូស្ត្រាលី) សម្ព័ន្ធនារីខេត្តអានយ៉ាង បានអនុវត្តគម្រោង “ស្តារឡើងវិញនូវភូមិរបរតម្បាញសំពត់សង្កិមខ្មែរវ៉ាន់យ៉ាវ”។ នៅឆ្នាំ២០០២ មូលដ្ឋានបានបង្កើត “សហករណ៍ត្បាញសំពត់សង្កិមខ្មែរវ៉ាន់យ៉ាវ” ដោយមានការចូលរួមពី ៧១ គ្រួសារ និងសមាជិក ១២៦ នាក់។

បច្ចុប្បន្ននេះ សហករណ៍មានសមាជិកចំនួន ៦៣ នាក់ ក្នុងនោះមានសិប្បករ ២ នាក់ កម្មករជំនាញ ២ នាក់។ ទាំងនេះគឺជា “ស្នូល” សម្រាប់យើងក្នុងការរក្សា និងអភិវឌ្ឍអាជីពតម្បាញប្រពៃណីរបស់ជនជាតិខ្មែរនៅក្នុងមូលដ្ឋាន។ ក្នុងឆ្នាំ ២00៦ ផលិតផល "សំពត់សង្កិមវ៉ាន់យ៉ាវ" ត្រូវបានផ្តល់នាយកដ្ឋានកម្មសិទ្ធិបញ្ញា (ក្រសួងវិទ្យាសាស្ត្រនិងបច្ចេកវិទ្យា) ផ្តល់ការការពារពាណិជ្ជសញ្ញាសមូហភាព។ មួយឆ្នាំក្រោយមក មុខរបរតម្បាញសំពត់សង្កិមរបស់ឃុំ វ៉ាន់យ៉ាវ ត្រូវបានគណៈកម្មាធិការប្រជាជនខេត្តទទួលស្គាល់ថាជាភូមិសិប្បកម្មប្រពៃណី។
បច្ចុប្បន្ននេះ ផលិតផលសំពត់សង្កិមខ្មែរ វ៉ាន់ យ៉ាវ មានលក់នៅលើទីផ្សារក្នុងស្រុក និងក្រៅប្រទេស ក្រោមពាណិជ្ជសញ្ញា “សូត្រខ្មែរ”។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ “សូត្រខ្មែរ” ក៏ត្រូវបាននាំចេញទៅកាន់ប្រទេសថៃ កម្ពុជា មីយ៉ាន់ម៉ា… ផលិតផលលំដាប់ខ្ពស់មួយចំនួនបម្រើភ្ញៀវទេសចរមកពី៖ អឺរ៉ុប ជប៉ុន កូរ៉េ អូស្ត្រាលី…។

ដើម្បីរួមចំណែកអភិវឌ្ឍន៍សិប្បកម្មតម្បាញសង្កិមខ្មែរ វ៉ាន់យ៉ាវ ជាសិប្បកម្មប្រពៃណីមានទំនាក់ទំនងនឹងសហគមន៍ខ្មែរនៅខេត្ត អានយ៉ាង តាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ ចាំបាច់ត្រូវមានការឧបត្ថម្ភពីរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នគ្រប់ថ្នាក់ក្នុងការបង្កើតយន្តការគោលនយោបាយ បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ តភ្ជាប់ស្វែងរកទិន្នផលផលិតផល ជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ទេសចរណ៍ភូមិសិប្បកម្ម...
តាមប្រធានគណៈកម្មាធិការប្រជាជនឃុំ វ៉ាន់យ៉ាវ លោក ឡឹម វ៉ាន់ធៀន នាពេលខាងមុខ មូលដ្ឋាននឹងពង្រឹងការបណ្តុះបណ្តាល បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងលើកកម្ពស់សមត្ថភាពគ្រប់គ្រងសហករណ៍ បង្កើតការងារជាបណ្តើរៗជូនប្រជាជនក្នុងមូលដ្ឋាន។ ទន្ទឹមនឹងនោះ សម្របសម្រួលកសាង និងតភ្ជាប់ផ្លូវទេសចរណ៍ នាំភ្ញៀវមកទស្សនា ស្វែងយល់បទពិសោធន៍ និងទិញផលិតផលរបស់ភូមិសិប្បកម្ម... ដោយហេតុនេះ លើកតម្កើងតម្លៃវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ភូមិសិប្បកម្ម នាំមកជីវភាពស្ត្រីរួមចំណែកថែរក្សា និងលើកស្ទួយអភិវឌ្ឍន៍ភូមិសិប្បកម្ម ដើម្បីឲ្យសិប្បកម្ម វ៉ាន់យ៉ាវ ក្លាយជានិមិត្តសញ្ញាវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជនជាតិ នៅខេត្ត អានយ៉ាង។
អត្ថបទនិងរូបថត៖ កុងម៉ាវ
ប្រែសម្រួលដោយ៖ សឺន ហេង