តម្លៃអប់រំដ៏វិសេសវិសាលក្នុងវណ្ណកម្ម "ច្បាប់ប្រុស" របស់ជនជាតិ ខ្មែរ ណាមបូ

03/09/2025 09:03

“ច្បាប់ប្រុស” គឺជាវណ្ណកម្មអក្សរសិល្ប៍មានតម្លៃអប់រំទន្មានដ៏ល្អឯករបស់ជនជាតិ ខ្មែរ ណាមបូ (ភាគខាងត្បូងនៃប្រទេស វៀតណាម) បានរក្សានិងផ្ទេរបន្តពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយដើម្បីទូន្មានប្រៀនប្រដៅយុវជនអំពីសីលធម៌ បុគ្គលិកលក្ខណៈ និងប្រព្រឹត្តឥរិយាបថក្នុងគ្រួសារ និងសង្គម។ ដោយមានពាក្យពេចន៍សាមញ្ញៗ មានទម្រង់ចាប់ចួន ងាយរៀន ងាយចាំ វណ្ណកម្មបានបង្រៀននៅក្នុងគ្រួសារ វត្តអារាម និងសាលារៀនជាពិសេសនៅសាលាមធ្យមសិក្សាបំពេញវិជ្ជាបាលីណាមបូ។ មិនត្រឹមតែមានតម្លៃសីលធម៌ប៉ុណ្ណោះទេ “ច្បាប់ប្រុស” ក៏ជាខឿនវប្បធម៌អប់រំ ហើយទន្ទឹមនឹងនោះក៏ជាកំណប់ចំណេះដឹងប្រកបដោយចរិយាសាស្ត្ររបស់សហគមន៍ខ្មែរទៀតផង។

តាមប្រសាសន៍របស់បណ្ឌិតាចារ្យ ម៉ាយ យុងត្រាង គ្រូបង្រៀននៅសាលាមធ្យមសិក្សាបំពេញវិជ្ជាបាលី ណាមបូ បានអោយដឹងថា កម្រងកំណាព្យ “ច្បាប់ប្រុស” ជាអក្សរសិល្ប៍មួយប្រភេទសម្រាប់អប់រំទូន្មានកូនប្រុសអំពីការថែរក្សាលក្ខណសម្បត្តិនិងសីលធម៌គ្រប់កាលៈទេសៈទាំងអស់។

វណ្ណកម្មនេះបាននិពន្ធតាមលំនាំបទព្រហ្មគីតិ ដោយមាន ៥ - ៦ ព្យាង្គ (១ វគ្គមាន ៤ ឃ្លា , ឃ្លាទី១ និង ទី ៣ មាន ៥ ព្យាង្គ , ឃ្លាទី ២ និង ទី ៤ មាន ៦ ព្យាង្គ) សំបូរទៅដោយលំនាំបទ និងមនោសញ្ចេតនា មានសូរសៀងពីរោះ លន្លង់លន្លោច ហាក់ដូចជាសំនៀងព្រហ្ម - ទម្រង់កំណាព្យមួយក្នុងចំណោមទម្រង់កំណាព្យដ៏វិសេសវិសាលនៃអក្សរសិល្ប៍ប្រពៃណី ខ្មែរ។

កម្រងកំណាព្យ ច្បាប់ប្រុស ត្រូវបាននិពន្ធតាមកំណាព្យបទព្រហ្មគីតិ (៥-៦ ព្យាង្គ) ជាទម្រង់កំណាព្យប្រពៃណី ពេញនិយមក្នុងអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរបុរាណ។ រូបថត៖ សឺន ហេង

ជាពិសេស វិធីសូត្របទព្រហ្មគីតិ ១២ បែប ប្រើប្រាស់បត់បែនទៅតាមចំណង់ចំណូលចិត្តនិងបរិបទនៃពិធីកិច្ចនីមួយៗ។ ក្នុងនោះ ពេញនិយមបំផុតគឺបែបក្មេង បែបរាស់ បែបលំអានបែបលំអោនបុរាណ បែបពិលាប បែបទំនួញ និង បែបអារាធនា ជាដើម បង្កើតភាពស៊ីជម្រៅធ្វើឲ្យរំជួលចិត្តចំពោះវណ្ណកម្ម។

កាលពីដើម បណ្តាលំនាំបទ ច្បាប់ទូន្មាននិយាយរួម និង "ច្បាប់ប្រុស" និយាយដោយឡែក ត្រូវបានកត់ត្រា ចារដោយដៃលើក្រាំងបុរាណ សាស្ត្រាស្លឹករឹតប្រពៃណីបង្កប់ដោយភាពពិសិដ្ឋ និងតម្លៃវប្បធម៌របស់ជនជាតិ ខ្មែរ។ ក្រោយមក វណ្ណកម្មត្រូវបានចម្លងបោះពុម្ពក្នុងសៀវភៅ ហើយសព្វថ្ងៃនេះត្រូវបានអភិរក្សនៅលើប្រព័ន្ធឌីជីថលទំនើប។ នៅតាមតំបន់ជាច្រើន “ច្បាប់ប្រុស” នៅតែរក្សាទុកក្នុងវត្តអារាម សម្រាប់ជាប្រភពឯកសារដ៏មានតម្លៃ បម្រើអោយការស្រាវជ្រាវ បង្រៀន និងរៀនវប្បធម៌ប្រពៃណី។

ខ្លឹមសារនៃ "ច្បាប់ប្រុស" ផ្តោតសំខាន់លើទូន្មានប្រៀនប្រដៅរបស់បុព្វបុរសខ្មែរចំពោះយុវជនទាំងឡាយ។ រូបថត៖ សឺន ហេង

ស្តីពីខ្លឹមសារ “ច្បាប់ប្រុស” ផ្តោតសំខាន់លើការទូន្មានប្រៀនប្រដៅរបស់ដូនតាចំពោះយុវជន ខ្មែរ ជាបឋមគឺត្រូវចេះគោរពឪពុកម្តាយ ដឹងគុណចំពោះអ្នកចិញ្ចឹមបីបាច់ថែរក្សា និងចេះប្រតិបត្តិចាស់ទុំ។ ក្រោយពេលរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ បុរសជាស្វាមីត្រូវមានចិត្តស្មោះត្រង់ ស្រលាញ់ប្រពន្ធ ជៀសវាងប្រើអំពើហិង្សា ហើយមានចរិតលក្ខណៈសមរម្យ។ ក្នុងតួនាទីជាឪពុកត្រូវធ្វើជាគំរូដល់កូនៗ ដោយបង្រៀនឱ្យកូនៗរស់នៅប្រកបដោយសីលធម៌ សុជីវធម៌ និងចេះគោរពអ្នកដទៃ។

ទន្ទឹមនឹងនោះ វណ្ណកម្មសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើស្មារតីទំនួលខុសត្រូវក្នុងជីវិត៖ ការប្រិតសំចៃ សន្សំទ្រព្យសម្បត្តិ ខិតខំប្រឹងប្រែងបង្កបង្កើនផល និងរក្សាភាពសុខដុមរមនា គោរពគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងគ្រួសារ។ មុននឹងចាកចេញពីផ្ទះទៅណាមកណាគួរប្រាប់សាច់ញាតិដឹងដើម្បីបង្កើតទំនុកចិត្ត។ ស្របពេលនោះ ជាបុរសត្រូវវៀរចាកអបាយមុខទាំងឡាយដូចជាល្បែងស៊ីសង ស្រាអបាយ មិនផិតក្បត់ប្រពន្ធកូន គោលបំណងកសាងជីវិតប្រកបដោយចីរភាព សីលធម៌ និងគំរូល្អ។

ក្នុងពិធីមង្គលការរបស់ជនជាតិខ្មែរ លោកគ្រូអាចារ្យតែងតែផ្តល់ដំបូន្មានដល់កូនកំលោះអំពីជីវិតអាពាហ៍ពិពាហ៍នាពេលអនាគតដោយប្រើពាក្យពេចន៍ដកស្រង់ចេញពីកំណាព្យ ច្បាប់ប្រុស ។ រូបថត៖ សឺន ហេង

“ច្បាប់ប្រុស” ជាលក្ខណៈវប្បធម៌ប្រពៃណីដ៏យូរលង់របស់ជនជាតិ ខ្មែរ តែងតែបង្ហាញក្នុងសកម្មភាពគ្រួសារ សហគមន៍ ឬបន្ទាប់ពីប្រកបការងាររួចរាល់ ប្រជាជនតែងតែទម្រេតខ្នងលើអង្រឹងសូត្រកំណាព្យដើម្បីបំបាត់ភាពនឿយហត់។ ដោយមានរាប់សិបឃ្លាកំណាព្យ ទម្រង់បទកំណាព្យនេះតម្រូវឱ្យអ្នកសូត្រមានសតិចងចាំល្អ ហើយចេះអក្សរខ្មែរទន្ទេញចាំមាត់។ ដូច្នេះហើយ សិល្បករសូត្រកំណាព្យ "ច្បាប់ប្រុស" ភាគច្រើនគឺមនុស្សវ័យចំណាស់។

ប្រឈមនឹងការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ទម្រង់សូត្រកំណាព្យ "ច្បាប់ប្រុស" សាបរលាបបន្តិចម្តងៗ។ ចាស់ៗ ដែលគាត់ចេះចាំក៏មានអាយុកាន់តែចាស់ហើយលាចាកលោកទៅដោយមិនមានអ្នកស្នង។ បច្ចុប្បន្ននេះ "ច្បាប់ប្រុស" នៅតែបង្រៀនតាមវត្តអារាម សាលារៀនមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះ ក្នុងនោះសាលាមធ្យមសិក្សាបំពេញវិជ្ជាបាលី ណាមបូ (ខេត្ត សុកត្រាំង ចាស់) ដាក់បញ្ចូលក្នុងការបង្រៀននៅកម្រិតវិទ្យាល័យ បីម៉ោងក្នុងមួយសប្តាហ៍ រួមជាមួយនឹងវិញ្ញាសាផ្សេងៗទៀត។

តាមទំនៀមទំលាប់ យុវជនជនជាតិ ខ្មែរ នៅពេលឈានចូលពេញវ័យកាលណាតែងតែចូលវត្តបួសក្នុងរយៈពេលប្រកត់ប្រជាណាមួយ ដើម្បីបង្ហាញពីភាពកតញ្ញូចំពោះឪពុកម្តាយ ហើយគោរពដឹងគុណចំពោះអ្នកចិញ្ចឹមបីបាច់ខ្លួន។ រូបថត៖ សឺន ហេង

វណ្ណកម្ម "ច្បាប់ប្រុស" មិនត្រឹមតែមានតម្លៃសីលធម៌ អប់រំប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងស៊ីជម្រៅអំពីវប្បធម៌ ជំនឿ និងទស្សនៈជីវិតប្រពៃណីរបស់ជនជាតិ ខ្មែរ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ វណ្ណកម្មនៅតែដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការបណ្តុះសីលធម៌ និងបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់យុវជន ខ្មែរ គ្រប់ជំនាន់។ ដើម្បីអភិរក្ស និងពង្រីកតម្លៃអោយកាន់តែប្រសើរថែមទៀតនៅក្នុងជីវភាពរស់នៅរបស់សហគមន៍ ខ្មែរ ភាគខាងត្បូង ចាំបាច់សហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធពីអាជ្ញាធរក្នុងការងារធ្វើសមុច្ច័យ សិក្សាស្រាវជ្រាវ កំណត់ចំណាំ ចងក្រងដាក់បញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីសិក្សា ហើយបកប្រែ៕

ផលិតដោយ៖ យ៉ាញ់មេន - សឺន ហេង

(កាសែត ព័ត៌មាន និង ជនជាតិ)